Art. 41 ustawy o policji wymienia wszystkie okoliczności, które mogą lub muszą być podstawą do zwolnienia funkcjonariusza policji. Do sytuacji obligatoryjnego zwolnienia zaliczają się:
- orzeczenie trwałej niezdolności do służby przez komisję lekarską;
- nieprzydatność do służby;
- wymierzenie kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby;
- skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego;
- wymierzenie przez sąd prawomocnym orzeczeniem środka karnego w postaci zakazu wykonywania zawodu policjanta;
- zrzeczenie się obywatelstwa polskiego lub nabycia obywatelstwa innego państwa;
- upływ okresu służby określonego w kontrakcie, jeżeli nie nastąpi zawarcie kolejnego kontraktu lub mianowanie na stałe.
Ponadto ustawa wymienia kilkanaście sytuacji, w których policjant może zostać zwolniony, jednak nie jest to obowiązkowe.
W żadnym z tych wyliczeń nie znajdziemy regulacji, która stanowi o możliwości zwolnienia policjanta ze służby ze względu na zwolnienia lekarskie, które przedstawia. Art. 42 ust. 2 pkt 7 mówi jedynie o możliwości zwolnienia po upływie 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby.
W wyroku II SA/Wa 1109/12 Najwyższego Sądu Administracyjnego podjęto próbę odpowiedzi na pytanie co w sytuacji, gdy funkcjonariusz policji wprawdzie nie zaprzestał służby z powodu choroby na 12 miesięcy, ale okazuje zwolnienia lekarskie w taki sposób, że jego faktyczna nieobecność na służbie przekracza ten okres. Policjant był bowiem obecny na służbie tylko w czasie przerw między zwolnieniami na bardzo krótkie okresy, jednocześnie według orzeczeń komisji lekarskiej był zdolny do pracy.
NSA orzekł, że organ Policji mógł zwolnić ze służby skarżącego w przypadku jego ciągłych zwolnień lekarskich, przy jednoczesnym braku przeciwwskazań zdrowotnych komisji lekarskiej do pełnienia służby. W orzeczeniu zwrócono uwagę, że to interes służby powinien górować nad indywidualnym interesem funkcjonariusza, gdyż tego rodzaju zachowania wpływają niekorzystnie na wizerunek organów państwa w oczach opinii publicznej.