Wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy służb mundurowych regulowane jest Ustawą o środkach przymusu bezpośredniego. Zgodnie z jej art. 2, do używania takich środków uprawnieni są m. in.:
- funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
- funkcjonariusze Agencji Wywiadu;
- funkcjonariusze Służby Ochrony Państwa;
- funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej;
- funkcjonariusze Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
- strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej;
- strażnicy Państwowej Straży Rybackiej;
- funkcjonariusze Policji;
- funkcjonariusze Służby Więziennej;
- strażnicy straży gminnych (miejskich);
- funkcjonariusze Straży Granicznej;
- strażnicy Straży Leśnej;
- funkcjonariusze straży ochrony kolei;
- funkcjonariusze Straży Parku;
Katalog ten jest więc szeroki. Podobnie rozbudowana jest lista celów, w jakich środki te można wykorzystać – należą do niej:
- wyegzekwowanie wymaganego prawem zachowania zgodnie z wydanym przez uprawnionego poleceniem;
- odparcie bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby;
- przeciwdziałanie czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu na życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby;
- przeciwdziałanie naruszeniu porządku lub bezpieczeństwa publicznego;
- przeciwdziałanie bezpośredniemu zamachowi na ochraniane przez uprawnionego obszary, obiekty lub urządzenia;
- ochrona porządku lub bezpieczeństwa na obszarach lub w obiektach chronionych przez uprawnionego;
- przeciwdziałanie zamachowi na nienaruszalność granicy państwowej w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej;
- przeciwdziałanie niszczeniu mienia;
- zapewnienie bezpieczeństwa konwoju lub doprowadzenia;
- ujęcie lub zatrzymanie osoby, udaremnienie jej ucieczki lub pościgu za tą osobą;
- pokonanie biernego oporu;
- pokonanie czynnego oporu;
- przeciwdziałanie czynnościom zmierzającym do autoagresji.
Co kluczowe, funkcjonariusze korzystać mogą jedynie ze środków wymienionych w ustawie (ich pełen katalog znajduje się w jej art. 12), wykorzystując właściwy i adekwatny do danej sytuacji środek.