Sprawą podwyższenia stawki uposażenia zasadniczego funkcjonariuszy ABW zajmował się Naczelny Sąd Administracyjny postanowienie z dnia 9 maja 2023 r. (III OSK 594/23). Skarżąca zakwestionowała brak podwyższenia stawki uposażenia zasadniczego w związku z wejściem w życie rozporządzenia zmieniającego i mianowaniem w nowej grupie uposażenia. NSA oddalił jej skargę, stwierdzając, że ogóle nie jest władny zajmować się tym tematem.

W celu rozstrzygnięcia sprawy odwołano się do orzeczenia dotyczącego stosunku służbowego funkcjonariusza Służby Więziennej. Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 24 marca 2010 r. o sygn. akt I OSK 422/10, wskazał, że: „Podległość służbowa jest cecha szczególną, charakterystyczną dla tzw. stosunków służbowych, stanowiących podstawę pełnienia służby w wojsku i innych służbach paramilitarnych. Znaczny zakres takiej podległości sprawia, iż w tych stosunkach zatrudnienia nie ma równorzędności podmiotów, co jest typowe dla stosunku pracy. Tym samym przełożony zyskuje znaczną dyskrecjonalną władzę kształtowania sytuacji prawnej podwładnego. Podjęcie służby w formacjach mundurowych (…) jest dobrowolne. Każdy, kto dobrowolnie przystępuje do takiej służby, rezygnuje z pewnej części swobód obywatelskich, w tym decyduje się automatycznie na ograniczenie prawa do sądu. Niewątpliwie przejawem podległości służbowej funkcjonariusza jest pozostawienie jego przełożonym prawa decydowania o awansie na wyższy stopień służbowy. Takie sprawy należą – według Naczelnego Sądu Administracyjnego – do spraw z zakresu wewnętrznej sfery działania tego rodzaju jednostek i służb.

Ochronie prawnej podlega zatem istnienie oraz ustanie stosunku służbowego. Funkcjonariuszowi nie przysługuje natomiast roszczenie o awans na wyższy stopień służbowy, a w konsekwencji także ochrona sądowa w tym zakresie. Prawo do sądu w sprawach wynikających z relacji między przełożonym i podwładnym jest ograniczone, ale wynika to ze szczególnych cech nadrzędności i podrzędności oraz cech stosunku służbowego i związanej z nią dyspozycyjności. Skoro zatem sprawy awansu funkcjonariusza na wyższy stopień służbowy należą do spraw wynikających z podległości służbowej, to tym samym na podstawie art. 5 pkt 2 p.p.s.a. są wyłączone spod kognicji sądów administracyjnych. Oznacza to, że w ten sam sposób trzeba potraktować żądanie podwyższenia stawki uposażenia zasadniczego w związku ze zmianą przepisów rozporządzenia i koniecznością mianowania funkcjonariuszy w nowej grupie uposażenia zasadniczego.