Rozdział 14 ustawy o Straży Granicznej traktuje o odpowiedzialności dyscyplinarnej i karnej funkcjonariuszy.

Zgodnie z art. 134 funkcjonariusz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną niezależnie od odpowiedzialności karnej. Oznacza to, że w razie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, kara wymierzona przez wymiar sprawiedliwości nie będzie stanowić przesłanki do wyłączenia kary dyscyplinarnej – kary te mogą zostać wymierzone równolegle.

Funkcjonariusz podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie dyscypliny służbowej, nieprzestrzeganie zasad etyki zawodowej określanej przez Komendanta Głównego Straży Granicznej, a zwłaszcza honoru, godności i dobrego imienia służby oraz w innych przypadkach określonych w ustawie.

Naruszeniem dyscypliny służbowej jest:

• niedopełnienie obowiązków funkcjonariusza wynikających ze złożonego ślubowania i przepisów prawa;
• odmowa wykonania lub niewykonanie rozkazu lub innego polecenia,
• zaniechanie czynności służbowej albo wykonanie jej w sposób niedbały lub nieprawidłowy;
• niedopełnienie obowiązków służbowych albo przekroczenie uprawnień;
• świadome wprowadzenie w błąd przełożonego lub innego funkcjonariusza, jeżeli spowodowało to lub mogło spowodować szkodę służbie, funkcjonariuszowi lub innej osobie;
• nadużycie zajmowanego stanowiska dla osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej;
• porzucenie służby;
• samowolne oddalenie się z rejonu zakwaterowania bądź nieusprawiedliwione opuszczenie lub niestawienie się do miejsca pełnienia służby;
• wprowadzenie się w stan ograniczający zdolność wykonywania zadania służbowego albo uniemożliwiający jego wykonanie;
• umyślne naruszenie dóbr osobistych innego funkcjonariusza w czasie pełnienia służby.

Kary dyscyplinarne, które mogą być wymierzone funkcjonariuszowi:

• upomnienie;
• nagana;
• surowa nagana;
• nagana z ostrzeżeniem;
• ostrzeżenie o niepełnej przydatności do służby na zajmowanym stanowisku;
• wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe;
• obniżenie stopnia;
• ostrzeżenie o niepełnej przydatności do służby;
• wydalenie ze służby z zakazem przyjęcia do Straży Granicznej przez 10 lat.

Bez wątpliwości obwiniony ma prawo do skorzystania z pomocy obrońcy.

Nie można wszcząć postępowania dyscyplinarnego po upływie 90 dni od dnia otrzymania przez przełożonego wiadomości o popełnieniu przewinienia lub naruszenia dyscypliny służbowej. Co więcej, jeżeli funkcjonariusz z powodu nieobecności w służbie nie ma możliwości złożenia wyjaśnień, bieg terminu do wszczęcia postępowania nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do dnia stawienia się funkcjonariusza do służby.

Warto dodać, że nie można wymierzyć funkcjonariuszowi kary dyscyplinarnej po upływie 1 roku od dnia popełnienia czynu.

Należy też zauważyć, że w przypadku czynu stanowiącego przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi lub ukarania grzywną, przełożony dyscyplinarny może nie wszczynać postępowania dyscyplinarnego a wszczęte postępowanie umorzyć. Przełożony dyscyplinarny może także odstąpić od wszczęcia postępowania i przeprowadzić ze sprawcą przewinienia udokumentowaną w formie notatki rozmowę dyscyplinującą, którą włącza się do akt osobowych funkcjonariusza na dwa lata.

Za czyny, za które w myśl odrębnych przepisów właściwe organy są uprawnione do nakładania kar porządkowych lub stosowania grzywny w celu przymuszenia, funkcjonariusze ponoszą wyłącznie odpowiedzialność dyscyplinarną.

KS