Straż Gminna – w myśl przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o strażach gminnych – jest samorządową służbą mundurową, pełniącą służebną rolę względem członków społeczności lokalnej. O utworzeniu Straży Gminnej decyduje Rada Gminy, po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie Komendanta wojewódzkiego Policji.
Wspomniana wyżej ustawa precyzuje również wymagania, które powinna spełniać osoba ubiegająca się o stanowisko w Straży Gminnej:
Strażnika po raz pierwszy zatrudnia się na czas określony, maksymalnie 12 miesięcy – odbywa się wówczas szkolenie podstawowe, które kończy się egzaminem. Osoby, które uzyskały zeń ocenę pozytywną, mogą zostać zatrudnione na czas określony (maksymalnie 3 lata), albo na czas nieokreślony.
Tygodniowy czas pracy Strażnika, łącznie z nadgodzinami, nie może przekraczać 48 godzin w czteromiesięcznym okresie rozliczeniowym. Strażnikom przysługuje prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych – nie mają oni jednak prawa do strajku.
